Tiêu chảy là tình trạng rất phổ biến ở trẻ nhỏ. Tiêu chảy kéo dài khiến trẻ bị mất nước, mất các chất điện giải, bị suy dinh dưỡng, ảnh hưởng nhiều tới sự phát triển của trẻ nhỏ. Do vậy mà đây là 1 trong những vấn đề được rất nhiều bậc cha mẹ quan tâm. Vậy nguyên nhân nào gây tiêu chảy ở trẻ và biện pháp xử lý như thế nào, mời cha mẹ tham khảo thêm bài viết dưới đây!

1. Nguyên nhân gây tiêu chảy ở trẻ nhỏ

Nhiễm Rotavirus

Rotavirus là nguyên nhân hàng đầu gây tiêu chảy ở trẻ em, lứa tuổi hay gặp nhất là trẻ dưới 3 tuổi, tập trung nhiều nhất là 7 – 24 tháng tuổi. Khi bị tiêu chảy, trẻ thường có biểu hiện như nôn, sốt, đi ngoài té nước nhiều lần trong ngày, phân lỏng màu vàng xanh có khi như hoa cà, hoa cải. Trẻ bị nôn ói, tiêu chảy nhiều lần trong ngày nên dễ bị mất nước và phải nhập viện điều trị. Bệnh thường kéo dài từ 3 – 9 ngày nhưng phải mất đến vài ba tuần để trẻ hồi phục cơ thể.

Nhiễm ký sinh trùng

Một trong những nguyên nhân khiến trẻ bị tiêu chảy có thể là do nhiễm ký sinh trùng Giardia lamblia lây lan qua nguồn nước hoặc thực phẩm bé tiêu thụ hàng ngày. Khi bị tiêu chảy do nhiễm kí sinh trùng, bé có những triệu chứng như: Tiêu chảy tóe nước, phân không có máu hoặc chất nhầy. Ký sinh trùng Giardia lamblia làm ảnh hưởng đến quá trình hấp thu chất béo của cơ thể nên trong phân có chứa chất béo, phân nổi trên mặt nước, bóng như mỡ và có mùi rất hôi. Bên cạnh đó, bé còn có những triệu chứng khác như đau bụng, đầy hơi, chán ăn, buồn nôn, nôn, đôi khi sốt nhẹ.

Lây nhiễm vi khuẩn

Nhiễm vi khuẩn là một trong những nguyên nhân thường gặp nhất gây tiêu chảy ở trẻ em và liên quan đến vệ sinh an toàn thực phẩm. Bệnh thường do các vi khuẩn E.coli, Shigella, Salmonella, Campylobacter, Vibrio cholerae (vi khuẩn tả)… gây ra. Tùy theo loại vi khuẩn trẻ bị lây nhiễm mà các triệu chứng sẽ khác nhau. Khi con có triệu chứng của tiêu chảy, cha mẹ nên cho con đi khám bác sĩ. Bác sĩ sẽ căn cứ vào các kết quả kiểm tra tính chất phân, triệu chứng của trẻ bị tiêu chảy, soi phân, cấy phân để chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh và đưa ra cách điều trị.

Do thuốc kháng sinh

Thuốc kháng sinh là nguyên nhân gây tiêu chảy ở trẻ

Thuốc kháng sinh cũng là một trong những nguyên nhân tiêu chảy ở trẻ em. Khi trẻ bị cảm lạnh, ho, viêm họng,.. cần sử dụng thuốc kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ. Tuy nhiên, kháng sinh không chỉ tiêu diệt các vi khuẩn có hại mà còn làm chết các vi khuẩn có lợi trong đường tiêu hóa, làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hậu quả là loạn khuẩn ruột và dẫn đến tiêu chảy. Khi trẻ bị tiêu chảy do loạn khuẩn ruột thường có triệu chứng như: Bé đi vệ sinh nhiều lần trong ngày, phân lỏng lẫn nhầy, hoặc phân xanh, vàng lổn nhổn, có bọt, không thối hoặc phân sống, lẫn thức ăn chưa tiêu, đôi khi lẫn máu.

Trẻ không dung nạp Lactose

Những trẻ thiếu hụt men Lactase để tiêu hóa đường Lactose trong sữa, các sản phẩm từ sữa sẽ không có khả năng hấp thu và tiêu hóa loại đường này. Đường Lactose ứ đọng trong ruột sẽ chuyển thành axit lactic và khiến trẻ bị tiêu chảy. Khi này, trẻ bị tiêu chảy có những triệu chứng như: chướng bụng, sôi bụng, tiêu chảy, đi phân chua, da quanh hậu môn bị hăm đỏ. Các triệu chứng của tiêu chảy nặng hay nhẹ tùy thuộc vào lượng Lactose trẻ tiêu thụ nhiều hay ít.

Dị ứng, ngộ độc thức ăn

Ngộ độc thực phẩm  khiến trẻ bị tiêu chảy

Protein trong thực phẩm là thành phần chủ yếu khiến trẻ bị dị ứng thức ăn, dẫn đến tiêu chảy. Dị ứng có thể xảy ra vài phút hoặc vài giờ sau khi trẻ ăn. Các triệu chứng gồm: Tiêu chảy, đau bụng, buồn nôn, nôn, chóng mặt; nặng hơn là khó thở, huyết áp giảm, thậm chí là tử vong. Thức ăn hay gây dị ứng là sữa, trứng (nhất là lòng trắng trứng), hải sản, cá, lạc… Ngộ độc thức ăn là nguyên nhân khác gây tiêu chảy ở trẻ em. Khi bị ngộ độc thực phẩm, bé sẽ có các triệu chứng như tiêu chảy, nôn, buồn nôn, đau bụng, sốt, mệt mỏi… Biến chứng nghiêm trọng hơn đó là cơ thể mất nước, các chất điện giải có thể dẫn tới tử vong.

Uống nhiều nước ép trái cây

Nhiều cha mẹ không ngờ rằng cho con uống nhiều nước ép trái cây là nguyên nhân tiêu chảy ở trẻ em. Nhiều loại nước trái cây kể cả trái cây tươi, trái cây đóng hộp có chứa sorbitol – một dạng đường khó tiêu khiến hệ tiêu hóa của bé không tiêu hóa được, dẫn đến tiêu chảy. Triệu chứng tiêu chảy khi bé uống nhiều nước trái cây như đi phân lỏng thường xuyên, chướng bụng, đau bụng, đầy hơi, khó chịu.

2. Cách xử trí cha mẹ cần biết khi trẻ bị tiêu chảy?

- Bù nước cho trẻ: Ngay khi trẻ bị tiêu chảy, mẹ cần cho bé uống oresol để bù lại lượng nước và các chất điện giải đã mất qua phân. Khi cho bé uống oresol, mẹ phải pha và sử dụng theo hướng dẫn ghi trên bao bì. Dung dịch sau 24 giờ nếu trẻ không uống hết thì đổ đi và pha đợt mới. Bên cạnh đó, mẹ có thể cho trẻ bị tiêu chảy uống thêm các loại nước khác như nước đun sôi để nguội, nước canh, nước cháo, nước dừa tươi…

Cho bé uống oresol để bù lại lượng nước và các chất điện giải đã mất

- Chăm sóc theo hướng dẫn của bác sĩ: Cha mẹ cần theo dõi số lần bé đi ngoài, số lượng, màu sắc phân và khả năng uống bù nước, việc ăn uống của bé. Tuyệt đối, không dùng thuốc cầm tiêu chảy, thuốc kháng sinh nếu không có chỉ định của bác sĩ. Cần cho trẻ bị tiêu chảy đi khám ngay khi có các dấu hiệu như tiêu chảy nặng hơn, sốt cao liên tục, co giật, nôn nhiều, chướng bụng, phân có máu.

- Chú ý chế độ dinh dưỡng: Nếu trẻ còn bú mẹ thì mẹ cần cho con bú nhiều hơn và cữ bú lâu hơn để bù nước cho trẻ. Bên cạnh đó, cho trẻ ăn thành nhiều bữa, tăng thêm ít nhất 2 bữa so với khi không bị bệnh; thức ăn cần nấu nhừ, dễ tiêu. Tuyệt đối không bắt trẻ bị tiêu chảy nhịn ăn để “ruột nghỉ ngơi” vì sẽ khiến trẻ bị suy dinh dưỡng.

- Bổ sung men vi sinh: Men vi sinh sẽ bổ sung cho hệ tiêu hóa của bé các vi khuẩn có lợi, ức chế sự phát triển của các vi khuẩn có hại và các tác nhân gây bệnh như virus, vi khuẩn, ký sinh trùng. Từ đó giúp lập lại cân bằng hệ vi sinh đường ruột, giảm dần tình trạng tiêu chảy, trướng bụng, đi ngoài phân sống, rối loạn tiêu hóa, giúp trẻ ăn ngon miệng và hấp thu các dưỡng chất tốt hơn, từ đó bé sẽ nhanh khỏi bệnh hơn.

 

Chướng bụng đầy hơi là tình trạng thường gặp ở trẻ nhỏ khiến nhiều mẹ lo lắng. Thay vì dùng thuốc tây, nhiều mẹ đã lựa chọn cách trị chứng chướng bụng, đầy hơi cho trẻ bằng các bài thuốc dân gian với nguồn nguyên liệu sẵn có trong nhà. Không những an toàn, phương pháp này mang lại hiệu quả rất nhanh chóng nên được rất nhiều mẹ tin dùng.

Dưới đây là 5 bài thuốc dân gian được nhiều các mẹ truyền tai nhau và áp dụng phổ biến nhất, mọi người có thể tham khảo.

Massage bụng cho trẻ bị chướng bụng, đầy hơi

Massage không chỉ làm giảm chứng chướng bụng đầy hơi hiệu quả ở trẻ. Mà còn giúp trẻ cảm thấy dễ chịu và thoải mái khi bị đầy bụng khó tiêu. Giảm lượng hơi thừa trong dạ dày trẻ hiệu quả và kích thích bé ăn ngon miệng hơn. Mẹo này có thể áp dụng cho mọi lứa tuổi, kể cả trẻ sơ sinh nên các mẹ hoàn toàn yên tâm về mức độ an toàn và hiệu quả.

Massage bụng cho trẻ trị chướng bụng, đầy hơi

Để thực hiện massage, đầu tiên hãy đặt bé nằm ngửa trên giường, sau đó thêm 1-2 giọt tinh dầu vào lòng bàn tay và xoa đều cho tay ấm dần lên. Việc thêm tinh dầu massage sẽ mang lại cảm giác thư thái, tăng tính hiệu quả lại giúp giảm ma sát trên da, đau rát cho bé. Tiếp theo thực hiện massage bằng cách xoay tròn các đầu ngón tay theo chiều kim đồng hồ từ trong rốn ra ngoài bụng. Làm liên tục như vậy trong khoảng 8-10 lần để làm giảm nhanh cảm giác chướng bụng đầy hơi cho trẻ. Tuy nhiên mẹ cũng lưu ý là không nên massage khi trẻ mới ăn xong. 

Uống nước vỏ quýt

Chúng ta thường sử dụng phần thịt của cam quýt và bỏ đi phần vỏ. Mà không biết rằng vỏ trái cây cũng có tác dụng chữa nhiều bệnh hiệu quả. Điển hình như chứng chướng bụng đầy hơi ở trẻ. Theo Đông y, vỏ quýt khô có tính ấm, vị cay, ngọt rất thích hợp để giảm ợ hơi, khó tiêu, trị chướng bụng đầy hơi. Nếu không muốn lạm dụng các loại thuốc tây mà vẫn mong giảm nhanh chứng đầy bụng ở trẻ các bậc phụ huynh có thể sử dụng luôn nguyên liệu tự nhiên này. Những bài thuốc dân gian này tương đối an toàn, thích hợp cho trẻ từ 3 tháng tuổi trở lên. 

Cách thực hiện cũng vô cùng đơn giản: lấy khoảng vài miếng vỏ quýt khô đem rửa sạch với nước ấm, sau đó thái sợi mỏng rồi đem đi hãm với nước sôi trong khoảng 15-20 phút. Cuối cùng lọc bỏ phần xác, gạn lấy phần nước trong và cho bé uống khi còn ấm. 

Tuy nhiên các mẹ lưu ý khi có sẵn những loại quýt đảm bảo nguồn gốc nên để lại phơi khô cất vào lọ thủy tinh ở nơi khô ráo khi cần có cái dùng ngay, không nên lựa chọn vỏ quýt không rõ nguồn gốc vì có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bé.

Uống nước lá tía tô

Từ xưa khi các loại thuốc còn chưa phổ biến. Các bà các mẹ đã tận dụng những lá tía tô có sẵn trong vườn nhà mình để trị chứng chướng bụng đầy hơi cho trẻ. Lá tía tô có tính ấm, giúp giải độc, giảm chướng hơi đầy hơi hiệu quả. Chỉ cần hái lá tươi rửa sạch, đem giã lấy nước cho bé uống giúp cải thiện triệu chứng chướng bụng đầy hơi rất nhanh. Giờ đây để tiết kiệm thời gian chúng ta có thể dùng máy sinh tố xay nhuyễn vắt lọc lấy nước cho bé uống ngay. Nếu muốn yên tâm hơn nữa có thể đem chưng cách thủy cho nóng sẽ đảm bảo an toàn hơn cho hệ tiêu hóa còn non yếu của trẻ. 

Uống nước gừng: 

Trong đông y gừng có tính ấm, có công dụng giải độc và kích thích hệ tiêu hóa hoạt động tốt. Điều này  giúp dạ dày của trẻ được làm trống nhanh hơn, tạo điều kiện cho khí di chuyển xuống ruột non, từ đó giúp giảm chứng chướng bụng đầy hơi. 

Cho trẻ uống nước gừng giúp trị chứng chứng bụng, đầy hơi hiệu quả

Chỉ với vài gram gừng khô hãm cùng nước nóng là mẹ đã có ngay bài thuốc trị chứng chướng bụng đầy hơi hiệu quả cho bé rồi. 

Cũng chính vì gừng có tác dụng nhanh và mạnh nên các mẹ cũng lưu ý chỉ sử dụng với trẻ trên 3 tháng tuổi, đối với trẻ bé hơn hãy tham khảo thêm ý kiến của bác sĩ.

Chườm tỏi ấm lên bụng bé trị chướng bụng, đầy hơi

Ngoài những bài thuốc kể trên mẹ cũng có thể tận dụng ngay 1 nguyên liệu có sẵn trong nhà bếp chính là tỏi để làm giảm nhanh chứng chướng bụng đầy hơi ở trẻ. Trong tỏi có chứa kháng sinh tự nhiên giúp cải thiện khả năng tiêu hóa, giảm lượng khí được sinh ra do thức ăn nằm lâu ở dạ dày. Chỉ cần nướng củ tỏi rồi bọc vào vải và chườm lên bụng bé sẽ cải thiện đáng kể được tình trạng đầy bụng này. 

Lưu ý, da của trẻ rất mỏng và nhạy cảm không đặt trực tiếp tỏi nướng lên bụng trẻ để tránh gây bỏng và không nên áp dụng với trẻ sơ sinh, chỉ nên dùng cho trẻ trên 3 tháng tuổi mẹ nhé. 

 

Bé bị táo bón thường biếng ăn, chậm tăng cân, nếu kéo dài bé có thể đối mặt với nguy cơ bị suy dinh dưỡng, chậm phát triển hơn so với các bạn đồng trang lứa. Táo bón là dấu hiệu cảnh báo hệ tiêu hóa của trẻ đang gặp vấn đề, các mẹ chớ chủ quan nhé.

Bé bị táo bón có thể bị suy dinh dưỡng, chậm lớn

Hiểu rõ nguyên nhân khiến trẻ bị táo bón sẽ giúp các mẹ có biện pháp xử lý kịp thời, giúp bé có hệ tiêu hóa khỏe mạnh, không để táo bón khiến con chậm lớn.

1. Nắm rõ các triệu chứng táo bón ở các bé

Không thể chỉ dựa vào biểu hiện trẻ ít đi đại tiện, khoảng 2-3 ngày/lần hoặc lâu hơn mà kết luận bé bị táo bón. Cần kết hợp biểu hiện trên với các dấu hiệu sau:

- Phân rắn, khô, vón cục

- Trẻ đau rát hậu môn do gắng sức rặn

- Có thể bị chảy máu trong quá trình đại tiện

- Đồng thời có những biểu hiện khác như khó chịu, trướng bụng, quấy khóc, biếng ăn,… lâu ngày sẽ ảnh hưởng tới sự phát triển của bé .

2. Vậy đâu là nguyên nhân gây nên tình trạng táo bón khó chịu ở trẻ?

Các dị dạng bẩm sinh như phình đại tràng, dị dạng hậu môn,… chỉ chiếm 5% nguyên nhân gây táo bón ở bé.

Phần lớn nguyên nhân là do chế độ ăn uống và sinh hoạt của trẻ chưa hợp lý khiến trẻ bị táo bón như:

Chế độ ăn ít chất xơ có thể là nguyên nhân gây táo bón ở trẻ

- Chế độ ăn ít chất xơ, ít rau quả, hoa quả, nhiều thịt

- Uống ít nước

- Bé ít vận động cũng có thể gây tình trạng táo bón

- Bé mải chơi, nhịn đi tiêu hay chưa quen ngồi bô mà lười đi tiêu

- Nhịn đại tiền nhiều khiến phân cứng, khó đi gây đau rát làm trẻ sợ đi tiêu khiến tình trạng táo bón kéo dài.

3. Mẹ phải làm gì khi bé bị táo bón?

Ngoài nguyên nhân gây táo bón do dị dạng bẩm sinh cần phải can thiệp phẫu thuật để điều trị thì các mẹ có thể áp dụng các phương pháp sau đây để cải thiện tình trạng táo bón cho bé:

Uống đủ nước và thay đổi chế độ ăn của bé

- Nước giúp kích thích nhu động ruột hoạt động hiệu quả, làm ẩm thức ăn, giúp thức ăn dễ được tiêu hóa và bài tiết ra ngoài.

- Chế độ ăn nhiều chất xơ, rau xanh, dễ tiêu cần được bổ sung ngay cho trẻ, đương nhiên mẹ vẫn phải đảm bảo đủ dinh dưỡng cho bé nhé.

Massage bụng:

- Massage bụng giúp tăng nhu động ruột, đẩy hơi thừa ra ngoài giúp bé nhẹ bụng, đại tiện dễ hơn.

Massage bụng trị táo bón cho trẻ

- Bạn có thể massage cho bé theo cách sau: Đặt 2 ngón trỏ và ngón giữa gần với rốn của bé, ấn nhẹ và xoay vòng tròn quanh rốn. Thực hiện theo chiều kim đồng hồ.

Tập động tác đạp xe

Nắm lấy hai cổ chân trẻ, di chuyển để chân trái và chân phải lần lượt chuyển động lên – xuống sao cho khi đưa chân lên thì đầu gối chạm vào bụng theo động tác đạp xe đạp. Các chuyển động này kích thích nhu động ruột, giúp trẻ đi tiêu dễ dàng.

Co duỗi gối

Nắm hai cổ chân hoặc cẳng chân của trẻ, đẩy về phía bụng để hai gối trẻ gập lại, giữ trong vài giây. Tiếp đó, nhẹ nhàng kéo chân trẻ duỗi ra trở lại. Lặp lại động tác này vài lần sẽ giúp trẻ nhanh chóng thoát khỏi tình trạng đầy hơi. Động tác này còn kích thích hoạt động của ruột, là một trong các cách trị táo bón cho trẻ rất hiệu quả.

Rèn cho trẻ thói quen đi tiêu đúng giờ

Rèn cho bé thói quen đi bô đúng giờ

Thói quen này giúp trẻ hình thành phản xạ đi tiêu thường xuyên, tránh nhịn hay lười đi tiêu, hạn chế tình trạng táo bón ở trẻ

Vận động nhiều hơn

- Tích cực cho trẻ hoạt động ngoài trời

- Vui chơi cùng bạn nè, người thân hay chơi các môn thể thao nhẹ giúp trẻ tăng cường vận động cơ thành bụng, cơ tròn hậu môn hỗ trợ giảm táo bón rất hiệu quả.

Kết hợp cho bé sử dụng men vi sinh

Bổ sung men vi sinh chứa nhiều lợi khuẩn tốt cho sức khỏe đường tiêu hóa, giúp tiểu hóa thức ăn và hấp thu dưỡng chất tốt hơn. Men vi sinh giúp thiết lập lại hệ cân bằng đường ruột cho bé, giảm nhanh các triệu chứng đầy hơi, táo bón ở trẻ.

Với những trường hợp trẻ bị táo bón thoáng qua thì chỉ cần chăm sóc tại nhà và thực hiện các phương pháp ở trên là tình trạng bệnh của bé có thể cải thiện. Nếu đã áp dụng các biện pháp trên mà không làm thuyên giảm triệu chứng của bệnh, bạn cần đưa trẻ tới cơ sở y tế gần nhất để được các bác sĩ thăm khám và đưa ra hướng điều trị thích hợp, tránh để lâu ngày ảnh hưởng lớn tới sức khỏe và sự phát triển sau này của bé.

Gừng là một gia vị thực phẩm không thể thiếu trong rất nhiều món ăn. Trong Y học cổ truyền, nó còn là vị thuốc quý: sinh khương (gừng tươi), can khương (gừng khô), bào khương (vỏ gừng).

Gừng có tên khoa học là Zingiber officinale Rosc., họ gừng (Zingibernacae). Trong củ gừng có 2 – 3% tinh dầu, ngoài ra còn có chất nhựa (5%), chất béo (3,7%), tinh bột và chất cay (zingeron, zingerola, shogaola…). Các chất trong gừng có tác dụng hạ nhiệt, giảm đau và giảm ho, chống viêm, chống co thắt, chống nôn, chống loét và tăng kiện vận trong đường tiêu hóa, ức chế thần kinh trung ương… và có hoạt tính miễn dịch.

Theo Đông y, sinh khương vị cay, tính hơi ôn; vào các kinh phế, tỳ và vị. Có tác dụng điều vị, tán hàn giải biểu, ôn phế chỉ khái, ôn trung chỉ tả, giải độc. Dùng làm gia vị, khai vị, trợ tiêu hóa. Dùng cho các trường hợp cảm mạo phong hàn, đau bụng nôn ói tiêu chảy, đau bụng do ngộ độc tôm cua cá, ngộ độc nam tinh, bán hạ khi dùng không đúng quy cách.

Nước ép gừng tươi có tác dụng tiêu đờm, chữa trúng phong mê man, kéo đờm cấm khẩu không nói được, thường kết hợp với trúc lịch; mỗi lần dùng 1 thìa canh. Gừng tươi được bọc trong giấy bản, lùi vào đống tro nóng cho chín; dùng làm ấm bụng, trừ hàn, có thể trị giun do lạnh dạ dày. Gừng làm thuốc giải độc nam tinh và bán hạ (bán hạ úy sinh khương). Liều dùng, cách dùng: 5 – 30g bằng cách đập giập hoặc thái lát.

Một số bài thuốc trị bệnh có sinh khương

Tán hàn, giải biểu. Trị các chứng ngoại cảm phong hàn, đau đầu ngạt mũi: gừng tươi 12g, tô diệp 8g, phòng phong 12g. Sắc uống. Có thể kết hợp thuốc hạ nhiệt giảm đau tây y (paracetamol, decolgen, efferalgan, tiffy…).

Ấm tỳ vị, cầm nôn, ngừng tiêu chảy

Bài 1: Tiểu bán hạ thang: sinh khương 12g, bán hạ 12g. Sắc uống. Chữa chứng dạ dày lạnh, nôn oẹ.

Bài 2: gừng nướng 60g, giã nát, rang, bọc bằng vải đắp lên rốn (phủ trên huyệt đan điền), đặt trong 1 – 2 giờ. Chữa tiêu chảy vì tỳ hàn, phân loãng không thối, sôi bụng đau thắt. 

Tiêu nước, dịu ho. Trị chứng viêm phế quản mạn tính, tức ngực rồi hen, ho lâu không dứt, miệng không khát, nôn ra dãi nhớt màu trắng và tim hồi hộp: gừng tươi 160g, trà du long 160g, mật ong 160ml. Tất cả trộn đều. Ngày uống 2 lần (sáng và tối); mỗi lần 1 thìa canh, uống với nước.

Món ăn – thuốc chữa bệnh có gừng tươi (sinh khương)

Mạch nha nước gừng: gừng tươi 30g, mạch nha 30g. Nấu lấy nước uống. Dùng tốt cho người viêm khí phế quản do cảm lạnh.

Hoặc: Gừng tươi 10g, rửa sạch, đập giập, đường nha (di đường) 30g.

Các vị cho vào ấm pha trà, đổ nước sôi pha hãm trong 10 phút, uống nóng. Dùng thích hợp cho người tỳ vị hư nhược, lại bị mưa lạnh gây nôn, trẻ nhỏ nôn ói tiêu chảy.

Cháo gừng: gừng tươi 30g, gạo tẻ 150g. Gạo vo sạch cho vào nồi nấu cháo, gừng thái lát cho vào, khi cháo chín, thêm đường trắng liều lượng thích hợp, khuấy đều, cho ăn nóng. Dùng rất tốt cho trẻ em viêm khí phế quản do cảm lạnh, nôn ói đau bụng.

Nước gừng mật ong trộn bột hạnh nhân đào nhân: đào nhân 30g, hạnh nhân 15g. Nghiền nát đào nhân và hạnh nhân, trộn với nước gừng, mật ong liều lượng thích hợp cho ăn. Dùng tốt cho người suy hô hấp, thở gấp, hen suyễn mạn tính.

Nước gừng tử tô: tử tô tươi (cả cành lá) 30 – 60g, gừng tươi 20g. Các vị sắc lấy nước, thêm đường, uống. Dùng tốt cho người ăn cua cá gây đầy bụng không tiêu, rối loạn tiêu hóa.

Nước gừng cải củ: cải củ 250g (thái lát), gừng tươi 15 – 20g (thái lát), thêm ít đường đỏ. Các vị sắc lấy nước uống. Dùng thích hợp cho người viêm khí phế quản, viêm họng nhiều đờm.

Xôi nếp thịt bò nước gừng: gừng tươi 16g, giã nát thêm nước khuấy lọc lấy nước gừng khoảng 40ml, tương, dầu ăn để sẵn, 100 – 150g thịt bò thái lát nhỏ. Gạo nếp vo sạch ngâm khoảng 5 – 6 tiếng, đồ xôi, khi xôi chín cho thịt bò, nước gừng, tương dầu trộn đều, tiếp tục đồ thêm 15 phút cho chín thịt bò và thành món xôi thịt bò nước gừng. Ăn vào bữa chính, rất tốt cho người tỳ vị hư nhược cơ thể gầy yếu, phù nề, tiêu lỏng.

Ngũ thầm thang: gừng tươi 20g, kinh giới 20 – 30g, tử tô diệp 20 – 30g, trà 30g. Các vị sắc lấy nước, thêm đường đỏ khuấy đều, uống. Dùng rất tốt cho người bị ngoại cảm phong hàn (cảm cúm).

Kiêng kỵ: Người phổi nhiệt, ho khan, dạ dày nhiệt, nôn oẹ không dùng.

TS. Nguyễn Đức Quang